Sözcük anlamı ‘Öğrencilerin, bir işe girmek isteyenlerin vb. bilgi derecesini anlamak için yapılan yoklama’ olan ve birçok kişinin geleceğinin buna bağlı olduğu bir kelime sınav. Doğduktan kısa bir süre sonra okula başlarız ve çok genç yaşta tanışırız sınav kelimesiyle. Gün geçtikçe hayatımızın bir parçası olur. Her öğrendiğimiz bilginin derecesini ölçerek bize bir gelecek sunarlar. Bunlardan en önemlisi de her yıl iki milyona yakın insanın girdiği üniversite sınavı. Üniversiteye gitmek isteyen herkesin mutlaka girdiği bu sınav kimi insanın psikolojik rahatsızlıklar yaşamasına, kiminin ise belki de hayatının sonlandırmasına sebep oluyor. Peki sınav telaşı mı bu öğrencilere zarar veren?
Her ne kadar dışarıdan basit dursa da öğrencilerin en büyük korkulu rüyası. Ne yazık ki ülkemizde öğrenci psikolojisini düşünen ve buna göre davranan kuruluş sayısı da çok az. Öğrencileri ‘bakın şöyle önemli bir sınav yapamazsanız böyle olur’ diyerek gözlerini korkutup, öğrencilerin başarılarının önünü kesen birçok insan var toplumumuzda.
Ülkemizdeki insanlarda öğrenci ne kadar korkarsa ya da ne kadar küçük görülürse o kadar çalışır algısı var. Bazı öğrencilerde bu tarz şeyler işe yarıyor olabilir ama birçok öğrencinin pes etmesine de yol açıyor. Ben de bu süreçten geçen bir öğrenci olarak söylüyorum ki okul eğitimimde birçok öğretmenden ‘sizden bir şey olmaz’ cümlelerine maruz kaldım. Bu, bana göre gaza getirmekten çok motive düşmesine sebep olan bir şeydi. Bu yüzden daha yolun başındayken bile pes etme düşüncesine yöneldiğim bile oldu. Çevremden de birçok insan bir sonraki seneye bırakma düşüncesinde. Son senesinde olmasına rağmen okulu bırakıp açık öğretime geçenleri de es geçmeyelim. Bunun böyle olmasının sebebi ise bizim çalışmamız değil çevremizdeki kişiler. Size bu konuda çevremden çok fazla örnek verebilirim. Örneğin abim üniversite zamanında sırf buna benzer motive düşürücü cümleler yüzünden bir sene daha mezuna kaldı. İlk sene yapamazsın diyip motive kıran insanlar ilk sene olduğu gibi ikinci sene de rahat durmayıp ‘ilk senede kazanamadın ikinci senede mi kazanacaksın’ deyip motive kırmaya devam ettiler. Birçok kez pes edip başka bir şeye yönelme düşüncesine bile girdi. Hatta ikinci senesinde bir kere daha çalışmak istemesine rağmen bu insanlar yüzünden istemediği bir bölümü okumak zorunda kaldı. Bu konuda bir diğer örneğim ise kuzenim. Normalde istediği bölümü kazanabilecek çalışmaya ve zekaya sahip olmasına rağmen motive bozucu cümleler yüzünden 2 senesini kaybetti. Buna benzer durumu mutlaka her Türk genci yaşıyor. Üniversite sınavı ya da herhangi bir sınav döneminde öğrencinin psikolojisi her şeyden daha önemlidir. Öğrenci ‘yapabilirim’ psikolojisinde olmalı ki verimli bir çalışmak sürdürebilirsin.
Birçok öğrenci ise nasıl çalışması gerektiğini bile bilmiyor. Bize tek söyledikleri şey ‘çalışın’. Peki nasıl çalışalım? Neye çalışalım? Öğrencilerin kafası zaten sınav stresiyle karışıkken bir de üstüne kimsenin yardımcı olmaması motive düşüklüğüne sebep oluyor. Bu süreçteki en önemli şeylerden birisi motive. Motive olmalıyız ki verimli bir çalışma sürecinden geçelim. Bu konuda kendimden bir örnek vermek istiyorum. İlk çalışmaya başladığım zamanlarda ‘yapabilirsin’ deyip motivemi artıralardan çok ‘bu çalışmayla ne yapabileceğini düşünüyorsun? Hiçbir şey yapamazsın sen’ deyip motivemi kıranların sayısı daha fazlaydı. Bu tür çevre ve aile baskısına maruz kalan birçok insan vardır ülkemizde. Biz geleceğimizin belirlendiği bir sınava giriyoruz bunun üzerindeki baskı yetmezmiş gibi bir de bizi yanlış yönlendiren, motivemizi kıran kişilerle uğraşıyoruz. Gittiğimiz özel ya da devlet kurumları hiçbir zaman öğrenci psikolojisine yönelik bir çalışma yapmıyor. Sadece çalışmamız gerektiğini söylüyorlar, peki verimli bir çalışma oluyor mu bu çalışmalarımız? Kimse bunu düşünmüyor. Bizi duygusuz bir robot yerine koyup bir şeyler yapmamızı bekliyorlar. Daha sonra ise birçok öğrenci sırf bu stres sebebiyle canına kıymaya kalkıyor.
Sınavlar korkulacak bir şey değildir. Doğru çalışan herkesin yapabileceği normal bir sınavdır. Ama ne yazık ki öğrencileri motive etmemiz gereken yerde gözlerini korkutarak daha çok erkenden pes etmelerini sağlıyoruz. Öğrencilere gerekli bilgileri en ince ayrıntısına kadar verip aslında korkulacak bir şey olmadığını verimli çalışma sürdüren herkesin yapabileceğini anlatarak ve bu süreçte öğrencilere psikolojik destek vererek daha verimli bir şekilde bu sınav sürecini yürütebiliriz. Her insanın motive olmaya ihtiyacı vardır ve hedeflere giden yolu motivasyon sayesinde yürürüz.
Motivasyon öyle bir şeydir ki, insanları tahmin bile edemeyecekleri seviyelere çıkartır. Çoğu başarılı insan büyük bir motivasyon duygusuyla hareket ederek hedeflerine bir ok gibi süzülür. Başarılı insanlara bakınca motivasyonları çok çok yüksek diyemezsin, ama onlar motivasyonlarına sürekli sahiplerdir. Motive olmak için de aşağılanamaya ya da ‘yapamazsın’ sözlerine ihtiyacımız yok. Biz kendimize güvenirsek çevremiz de bize güvenmiş olur. Çocuklarımızı yetiştirirken de ‘yapacağım’ kelimesini öğretmeliyiz ki güzel bir şeylere vesile olalım. ‘Yapacağım’ demeliyiz ki yapmak için bir çaba içerisine girelim.
