Evet herkesin yaşadığı dedim çünkü aslında farketmeden hepimiz bunu yapıyoruz.Sosyal medya mecralarında gezinirken bir mankenin veya bir oyuncunun aldığı pahalı bir eşyayı görüyoruz ve neden bende olmamalı ? diyoruz.Oysaki maddi durumlarımız bu fenomenler ile karşılaştırıldığında neredeyse uçurum ama yine de almakta ısrar ediyoruz.Aslında farketmesek de o ürünün bize bir statü kazandırdığını düşünüyoruz.Züppe etkisi tam olarak işte bu.
Daha terimsel bir ifadeyle Züppe etkisi fiyatı arttıkça talebin daha da arttığı ve gelir düzeyinizin çok çok üstünde bir fiyata sahip olan bu ürüne veya ürünlere sahip olma istediğine denmektedir.Sosyal olarak bunun altında “özenme ve gösteriş” yatmaktadır.
Aşağıdaki grafik bunu görsel olarak da bize anlatmaktadır.İlk grafikte fiyatı düşen ürünlerin alım miktarının arttığını gösteren normal talep eğrisi bulunmaktadır.Marketlerdeki indirim günleri bunun için güzel bir örnek olacaktır.Züppe etkisine bağlı talep eğrisi ise bu grafiğin tam tersi olacaktır.Aklınıza örnek geliyor mu? Aslında herkesin hayatında çok bilindik örnekler var fakat bence biraz düşünmüş olabilirsiniz 🙂
Fakat iddia ediyorum ki hepimiz bu etkiye maruz kalmışızdır fakat buna etken nedir? Aslında biraz sorgulamak gerekiyor.Mesela benim aklımda şu soru var.
Neden dizi ve filmlerde sürekli apple ürünleri kullanan insan görüyoruz?
Ben çok film ve dizi izleyen birisiyim.Ayrıca elimden geldiğince dikkatli de izlemeye çalışırım.Yapılan izlenimlerimde neredeyse dizilerin veya filmlerin her karakterinde bir apple ürünü görmüşümdür.Peki neden onlarca marka varken örneğin phone ürünü bu kadar gözümüze sokuluyor?
Sadece dizi değil takip ettiğiniz fenomenlerin mankenlerin neredeyse hepsinin elinde iphone mevcut.Hem de son model.Aslında bu da bir satış stratejisi.
“Siz neden onların kullandıklarını kullanmayasınız?” algısı bu bu genel olarak.
Bununla ilgili çok kısa kendimden örnek vermek isterim.Yeni bir telefonum varken gidip iphone aldım.
Neden? Eski cihazım bozuldu mu? Hayır. Zamanında bütçemin çok üstünde olan bu telefonu alma sebebim aslında züppe etkisine net bir örnektir.
Tabi birilerimiz lüks yaşama ayak uyduruken yakınlarımız tanıdıklarımız geri kalmaz ve onların da yakınları tanıdıkları diğerlerini özenerek aynı ürünü veya daha üst modelini almaya devam eder .İşte buna da sürü etkisi denmekdir.Sonuç olarak yukarıdaki gördüğümüz grafik gerçeklenmekte ve pahalı ürünlerin satışı patlamaktadır.Züppe etkisi sürü etkisiyle bağlantılı sayılır.
Aşağıdaki resimde iphone 14 sırasını görüyoruz.Züppe etkisine bir örnek :
Tabi sadece teknolojik aletlerde değil ülkemizde giyimle ilgili de ciddi bir züppe etkisi mevcut.Marka takıntısı denilen bir furya mevcut aslında Z kuşağında.Bu marka takıntısının altında da züppe etkisi dediğimiz kavram yatmaktadır.
Örneğin ZARA’da satılan bir kravata 499 TL verir misiniz?
Veya Victoria Secret’ta satılan bu çoraplara 215 TL verir miydiniz?
Devlet Yönetiminde Züppe Etkisi
Aslında devlet canlı bir yapı değildir.Züppe etkisinin temeli insan olduğundan devletlerin başındaki insanlardan ve halkın durumundan örnekler verebiliriz.
Bir ülkede yaşayan insanların kişi başına düşen milli gelir seviyesi eğer düşükse ekonomisi kötüyse ve devleti yönetenler bürokratlar milletvekilleri lüks içinde yaşıyorsa buna da kısmen züppe etkisi denilebilir.Buradaki ince çizgiyi bir örnekle anlatalım.Böyle bir başkanın ;
- Sarayları varsa
- Kendi özel uçağı ile diğer ülkelere gidiyorsa
amacı kendini ve ülkesini diğer ülkelerden (ülke ekonomisi daha iyi olan ülkeler için) itibarlı göstermek olarak nitelendirilebilir.
Bunu , esasında Arap ülkeleri çokça uygulamaktadır.Hindistan , Pakistan da örnek verilebilir.
Dış Borcu Olan Ülkeler İncelendiğinde ;
2019 yılında Güney Afrika başkanı Cyril Ramaphosa.Günümüzde hala makamında görevine devam ediyor.Kendisinin araba koleksiyonları ve çokça evi olduğu söyleniyor.
Koleksiyonunda olan araçların listesi ise şu şekilde :
- Bmw 7 serisi
- BMW X3 M40i
- Mercedes benz c64 amg
- Toyota 4×4 Hilux Baskıncı
- Volkswagen polo
Ve kendisinin yaşadığı ev :
Fakat ülkesinin de dış borcu ortada.Buna rağmen diğer ülkelerin liderlerine benzereyerek bir nevi bir züppe etkisi oluşmuş oluyor.Aslında bu son verdiğim örnekten de çok şey çıkarabiliriz.Dediğim gibi züppe etkisi kişilerde olduğu gibi devletler arasında da olan bir kavram.
